Leent uw beleidsvraagstuk zich voor burgerparticipatie? Wordt aan de noodzakelijke randvoorwaarden voldaan? Doorloop het afwegingskader burgerparticipatie en kom erachter of burgerparticipatie in uw geval een goed idee is of niet.
Ook te downloaden
Wilt u het afwegingskader een prominente plaats geven in uw werkomgeving of gebruiken voor een presentatie/workshop?
- Download het Afwegingskader burgerparticipatie bij beleid
- Download ook de Toelichting bij het Afwegingskader burgerparticipatie bij beleid
1. Is er voldoende juridische beleidsruimte?
Bestaande wet- en regelgeving mag geen belemmering vormen en er moet daadwerkelijk iets te kiezen zijn.
2. Is het beleidsonderwerp geschikt?
Het is belangrijk dat inwoners kennis van en/of ervaringen met het betreffende beleidsonderwerp hebben.
3. Is er voldoende tijd voor burgerparticipatie in het beleidsproject?
Voldoende tijd is van belang om inwoners te mobiliseren en voor te bereiden.
4. Is het college en/of de raad bereid om een actieve bijdrage te leveren?
Actieve ondersteuning van het burgerparticipatietraject door college en/of de raad en de bereidheid om de resultaten zwaar mee te laten wegen in de besluitvorming zijn belangrijke voorwaarden.
5. Is er voldoende geld en ambtelijke tijd beschikbaar?
Voldoende capaciteit is van belang om zowel het eigen bestuur en ambtelijk apparaat als de deelnemers te bedienen.
Burgerparticipatie wordt afgeraden.
U geeft aan dat er onvoldoende juridische- en beleidsruimte is. Het is echter belangrijk dat er voldoende ruimte wordt geboden voor uiteenlopende opties. Meedenkende burgers moeten substantiële keuzen kunnen maken. Als er geen mogelijkheden zijn voor verschillende reële beleidsalternatieven, is burgerparticipatie bij dit onderwerp onwenselijk. Beperkende factoren kunnen zijn: wet- en regelgeving van hogere overheden, eerder beleid of regelgeving van de eigen overheid of financiële beperkingen.
Burgerparticipatie wordt afgeraden.
Naar uw mening is het beleidsonderwerp niet geschikt voor burgerparticipatie. Wil burgerparticipatie een kans van slagen hebben dan moet het beleidsonderwerp voor individuele inwoners – of ten minste voor een bepaalde categorie inwoners – direct van belang en ook begrijpelijk zijn of begrijpelijk gemaakt kunnen worden. Het is daarom van belang dat inwoners beschikken over kennis van en/of ervaring met het beleidsonderwerp. Of een onderwerp geschikt is hangt sterk af van het specifieke onderwerp en van de categorie inwoners die gevraagd wordt mee te doen.
Over het algemeen zijn technisch-bestuurlijke onderwerpen niet geschikt, zoals de relatie tussen raad en college en intern-organisatorische onderwerpen. Daarnaast geldt dat burgerparticipatie meer problemen kan geven dan het oplost bij beleidsvorming en besluitvorming over algemeen gewenste, maar in uitvoering en locatie sterk omstreden voorzieningen (Not-In-My-Backyard thema’s).
Ruimtelijke thema’s (ruimtelijke ordening, inrichting en beheer openbare ruimte, bouwen, verkeer, natuur en milieu) zijn het meest geschikt. Ook de ontwikkeling van brede beleidsvisies of toekomstscenario’s zijn geschikt voor burgerparticipatie, omdat die vaak nog heel open en zelden al erg controversieel zijn.
Burgerparticipatie wordt afgeraden.
U geeft aan dat er onvoldoende tijd is voor burgerparticipatie in het beleidsproject. Burgerparticipatie neemt, in ieder geval in het voortraject van beleidsvorming, tijd in beslag. Burgers moeten gemobiliseerd worden en voorbereid worden op het beleidsproject. Daar moet voldoende tijd voor worden gereserveerd. Als de besluitvorming haast heeft, wordt de inzet van burgerparticipatie afgeraden.
Burgerparticipatie wordt afgeraden.
U geeft aan dat het college en/of de raad niet bereid is om een actieve bijdrage te leveren aan burgerparticipatie in het beleidsproject. Uitdrukkelijk moet vaststaan dat het betreffende bestuur en de volksvertegenwoordiging zich committeren, zowel aan het participatieproces zelf als aan de uitkomsten ervan. Dat betekent dat niet alleen het noodzakelijke budget beschikbaar moet worden gesteld, maar dat college en raad waar nodig actief optreden tijdens het participatieproces, bijvoorbeeld door aanwezig te zijn bij bijeenkomsten van burgers. Daarnaast moeten ze het voornemen uitspreken om de resultaten zwaar in de besluitvorming mee te wegen en om inwoners, deelnemers voorop, te informeren over de manier waarop dat is gebeurd.
Burgerparticipatie wordt afgeraden.
U geeft aan dat de capaciteit van uw gemeente tekortschiet. Het organiseren en begeleiden van burgerparticipatie is arbeidsintensief. Er moet dan ook voldoende ambtelijke capaciteit beschikbaar gesteld kunnen worden. Het gaat hierbij om capaciteit vanuit de betreffende beleidsafdeling(en), vanuit secretariaat en/of griffie en vanuit de afdeling communicatie. Daarnaast moet de begroting voor externe kosten gedekt zijn, eventueel ook voor het aantrekken van externe deskundigheid.
Goede informatie en publiciteit zijn essentieel bij burgerparticipatie. Er moet ambtelijke tijd en budget beschikbaar zijn om enerzijds het eigen bestuur en ambtelijke apparaat regelmatig te informeren en anderzijds de deelnemers te mobiliseren en te informeren. Daarbij is het van belang om de hele betreffende bevolking (lokaal, regionaal of nationaal) op de hoogte te houden van het project. Zeker als het gaat om het vergroten van draagvlak voor beleid, is het noodzakelijk dat iedereen kan weten dat ‘de politiek naar de burgers luistert’.
Ook na het participatieproces wordt een beroep gedaan op de capaciteit van de gemeente. De deelnemers moeten na afloop worden geïnformeerd over wat er met hun inbreng in de besluitvorming of uitvoering is gedaan. Terugkoppeling van de resultaten door het bestuur naar deelnemers is essentieel voor het goed afsluiten van het participatieproces en voor het toekomstige draagvlak onder burgers om nog eens te participeren.
Burgerparticipatie wordt aangeraden
In uw geval is er op het betreffende beleidsonderwerp voldoende ruimte voor uiteenlopende opties. Als inwoners participeren, hebben ze echt wat te kiezen. Daarnaast is er onder inwoners voldoende kennis en/of ervaring aanwezig om mee te denken. Het onderwerp raakt aan de belangen en leefwereld van inwoners en het is begrijpelijk. Verder geeft u aan dat er voldoende tijd is om het participatieproces voor te bereiden en inwoners te mobiliseren. Zowel de raad als het college hebben zich gecommitteerd aan het participatieproces en aan de uitkomsten ervan. Ten slotte is de capaciteit – in termen van geld en ambtelijke tijd – aanwezig om burgerparticipatie te organiseren en begeleiden.
Gefeliciteerd! Zoek nu een geschikte methode met de Participatiewijzer.
